به گزارش خبرنگار موسيقي مهر،اين پژوهشگر با بيان اين مطلب افزود: عدهاي معتقدند كه اين ساز در منطقهاي به نام "اور" در عراق عرب براي اولين بار ديده شدهاست. در واقع كاوشهاي عراق قديم، نشانگر استفاده از سازهاي كوبهاي و بادي بوده است كه به دليل رطوبت زياد در اين منطقه، تمام اين سازها از بين رفته است. عده ديگري نيز معتقدند كه عود سازي مصري است اما محقق انگليسي «كاتلين شليزنگر» در سال 1910 ابراز كرد كه عود ريشهاي ايراني دارد و اعراب در قرن ششم، عود را از ابعاد بربط ايراني اقتباس كردهاند.
مجيد ناظمپور، در ادامه پس از ارائه تاريخچه ورود عود به كشورهاي عرب همسايهي ايران به نظريهي مصري بودن عود اشاره كرد و گفت: در سال 1927، «بن سينگر» نظريهاي را منتشر كرد كه بر اساس آن، اختراع و پيدايش عود به مصريان نسبت داده شده بود. اين اشتباه از آنجا ناشي شده بود كه آثار باستاني كشف شده در اهرام مصر، نشان از وجود عود در اهرام مصر، پيش از عراق داشت، اما محققان ديگري مثل «هانس كيمان كورت»، « آليس شناودر» و «ريكاردو ايشمان» معتقدند كه مصريان باستان، عود را از تمدن سومريان اقتباس كردهاند و در واقع عودي كه در مصر وجود داشته يك ساز وارداتي است نه يك ساز اصيل مصري و قاعدتا نميتواند به سازي مصري باشد.
وي افزود:عود يا بربط ، كه توسط خوارزمي در كتاب «مفاتيح العلوم» به سينه مرغابي معنا شده است، از نظر شكل ظاهري كاسه و دسته ساز، به مرغابي، شبيه نيز هست و به همين دليل، بربط ناميده شده است. اما عده اي معتقدند بربط برگرفته از نام باربد، نوازنده معروف دوره ساساني است كه بعد از حمله اعراب و آشنا شدن آنها با اين ساز، بربط را به صورت معرب باربد، استفاده كرده اند كه همين نام دوباره به ايران بازگشته است. با اين حال، نظر خوارزمي بين پژوهشگران موسيقي، صائب تر به نظر مي رسد.
اين محقق و پژوهشگر موسيقي درباره نحوه ورود عود به اروپا گفت: در اوايل قرن هشتم ميلادي، عود از طريق دروازه اسپانيا وارد اروپا شد و در عصر رنسانس كه به نحوي دوران طلايي اين ساز در اروپا بود، به اوج شكوفايي رسيد. اين ساز در دوره رنسانس توانست توانايي و امكانات خود را براي اجراي قطعات انگشتگذاري مزدوج به خوبي نشان بدهد.
اين نوازنده عود در ادامه پس از ارائه مختصري از تاريخچه پنج هزار ساله عود نوازي، گفت : درباره ساز عود به جز تاريخچه پيدايش اين ساز ميتوان به مباحث ديگري مانند دستانبندي و انگشتگذاري روي اين ساز از گدشته تا امروز، تجزيه و تحليل شيوههاي نوازندگي نوازندگان مشهور اين ساز در جهان، فيزيك عود و ساختمان آن از گذشته تا حال، مقايسه موسيقي عرب و موسيقي ايران در زمينه نوازندگي عود و همچنين جايگاه عود در ادبيات و شعر شاعران ايران و عرب پرداخت كه به نظر من هركدام سمينارهاي جداگانهاي را براي تشريح ميطلبد.
وي در ادامه به پتانسيلهاي فرهنگي شهر اصفهان اشاره كرد و گفت: زماني كه براي پژوهش در موسيقي به خصوص ساز عود به كشورهاي عربي سفر كرده بودم، به خوبي متوجه شدم كه آنها اصفهان را به عنوان پايتخت فرهنگي ايران ميشناسند و زماني كه از قاره آسيا به شمال آفريقا رفتم، متوجه شدم برخلاف تصورم كه ظاهرا نبايد اصفهان را بشناسند، اين شهر را مركز رشد و اشاعه فرهنگ اصيل ايراني در زمينههاي مختلف بويژه موسيقي ميدانستند. بنابراين گمان ميكنم براي عرضه و معرفي موسيقي و سازهاي ايران در سطح بينالملل، بايد برنامههايي از اين دست نيز برگزار شود.
پژوهشگر ساز عود در پاسخ به سوال خبرنگار خبرگزاري مهر درباره جايگاه عودنوازي ايران در سطح بينالمللي گفت: از آنجا كه هنر و البته موسيقي ايراني به عنوان نماينده فرهنگ ايران در جهان معرفي شده است، اما متاسفانه بايد بگويم كه به دليل كم توجهيهايي كه به موسيقي ما در طول زمان شده است، عودنوازي ايراني نسبت به ديگر كشورها خصوصا كشورهاي عربي جايگاه مناسب و در شان اين ساز ندارد. چرا كه در همه دنيا نوازندگان عرب، پاكستاني، هندي و نيز كشورهاي آسيايي را به خوبي ميشناسند اما موسيقي ايراني بويژه درباره موسيقي معاصر ايراني شناخت كاملي ندارند. بنابراين بايد بگويم كه عودنوازي در كشور خودمان جايگاه مناسبي دارد، اما نسبت به كشورهاي ديگر هيچ جايگاهي ندارد.
به گزارش مهر، پس از پايان سمينار «بررسي تاريخ پنج هزار ساله عودنوازي در ايران»، مجيد ناظمپور قطعاتي را با نام تمدن خراسان، تابلوي زندگي و پرواز گنجشك (تقديم به منير بشير، عودنواز عراقي) نواخت كه با استقبال حضار مواجه شد.
مجيد ناظم پور پس از دريافت جايزه خود از سمينار «بررسي تاريخ پنج هزار ساله عودنوازي در ايران»، جايزه خود را به استادش، «گلستانه» يكي از عودنوازان اصفهاني تقديم كرد و گفت: در طول تمام سالهايي دانشجويي كه ساز عود را ميآموختم، توان پرداخت شهريهي آموزشم را به استاد گلستانه نداشتم و حالا كه اينجا هستم، ميخواهم جايزهام را به استاد تقديم كنم تا شايد ذرهاي از زحمات و شهريه نپرداختهام را جبران كنم.
كنسرتهاي اين پژوهشگر و عودنواز در شهرهاي همدان، شيراز، اصفهان و تبريز نيزبرگزار خواهد شد.
نظر شما